Davranış Bozukluğu

Ergenlik dönemi bir diğer adı ile ‘PUBERTE’ her insanın fiziksel, bilişsel ve duygusal olarak değişime uğradığı döneme verilen isimdir. Ergenlerin davranışları bu dönemde değişebilmektedir. Her insanın yaşadığı ve genellikle ailede kaygı duyulmasına sebep olan ergenlik dönemi doğru bir şekilde yaşandığı sürece kişinin üzerinde kalıcı hasarlar bırakmamaktadır. Ergenlik döneminde kişinin ebeveynleri, sosyal çevresi ve arkadaş çevresi problematik bir ergenlik dönemi yaşanıp yaşanmayacağını gösteren en önemli faktörler arasında yer almaktadır.

Ergenlerin davranışlarını şekillendiren bu faktörlere bağlı olarak ergenin çevresine ve kendine karşı tutumları meydana gelmektedir. Çeşitli faktörlerin etkisi ile ergende davranış bozukluklarının ortaya çıkması gözlemlenebilmektedir. Bu aşamada ebeveynlerin iyi bir gözlemci olması ve çocuklarına karşı anlayışlı bir şekilde yaklaşmaları gerekmektedir. Bedensel ve duygusal değişimlerin yaşanmasına uyum sağlamaya çalışan birey bu evrede kendi ile çelişebilir ve daha büyük problemlerin ortaya çıkmasına sebep olabilir.

Ergenlik Nedir?

Ergenlik her bireyin yaşadığı olgunlaşma süreçlerinden birisidir. Kişi bu dönemde kendisini tanır ve geleceğe yönelik oluşturduğu karakterini keşfeder. Kişinin yetişkinlik dönemine adım attığı ergenlik süreci 12-25 yaş aralığını kapsar ancak bazı kişilerde bu süreç daha geç başlayabilmekte ya da daha geç sonlanabilmektedir. Bu süreçte kişinin kimlik karmaşası yaşaması oldukça doğaldır. Ebeveynlerin anlayış göstermeleri ergen bireyin normal bir süreç yaşaması adına oldukça önemlidir.

Ergenlerde Davranış Bozuklukları

Ergenlerde davranış bozukluğu, ergenlik döneminin getirileri arasında yer alabilecek olumsuz durumlardan birisidir. Kişinin kendisini keşfetme dönemi olarak bilinen ve uygun koşullar sağlanmadığı sürece sıkıntılı bir süreç haline dönüşen ergenlik dönemi oldukça önemlidir. Ergenlerde ergenlik döneminde ortaya çıkan davranış bozuklukları ise ergenlerin bazı davranışları sonucunda anlaşılabilmektedir. Davranış bozukluğu yaşayan bireyler;

• Karşısındaki insanlara saygı göstermezler,
• Kurallara uyum sağlamazlar,
• Yalan söylerler ve kendilerine karşı da dürüst davranmazlar,
• Gelecekle ilgili planları yoktur,
• Depresyona eğilim gösterirler,
• Kavgaya eğilimlilerdir ve saldırgan davranışlar sergilerler,
• Güvenme duyguları yoktur,
• Çevreye karşı şüpheci davranışlar gerçekleştirirler,
• Sürekli haklı olduklarını düşünürler,
• Ev ve okul gibi disiplin gerektiren yerlerden kaçarlar,
• Asosyaldirler,
• Yasadışı olana ilgi duyarlar,
• Öfkeli davranırlar,
• Tehlikeli etkinliklerden uzak durmazlar,
• Kolay yoldan para kazanma amaçları vardır,
• Kendilerine değer vermezler,
• Dengesiz tavırlar gerçekleştirirler.

Bu gibi sorunlar yaşayan ve çevresine karşı bu tutumları gerçekleştiren bireylerin ergenlikte davranış bozukluğu problemi yaşadığı söylenebilmektedir. Çocuğu bu gibi problemler yaşayan kişilerin alanında uzman bir psikologdan yardım almaları gerekmektedir. Yalan söyleme engellenebilir olsa da ergenlerde davranış bozukluğu tedavisi gerçekleştirilmesi gereken problemler arasında yer almaktadır.

Ergenlerde Davranış Problemleri ve Çözüm Yolları

Ergenlik döneminde bireyin kendini tanıması ve pek çok açıdan değişim içerisinde girmesi sebebiyle davranış problemleri meydana gelebilmektedir. Bu gibi durumlarda alanında uzman kişilerden yardım alındığında kalıcı hasarlara neden olmadan tedaviler gerçekleştirilebilmektedir. Tedavi sürecinde ergenlerde gerekli terapiler uygulanır ve bireysel terapilerle birlikte ergenin davranış bozukluğunun esas sebebi araştırılır.

Zararlı davranışlara yönelik çözümler, aile terapileri kendini anlamaya yönelik yardımlar ve doğru yaklaşımlar ile birlikte davranış bozukluklarının tedavisi gerçekleştirilebilmektedir. Psikolojik yardımı kabul etmeyen kişilerinse ebeveynlerinin oldukça anlayışlı davranmaları ve ergene yönelik tutumlarına dikkat etmeleri gerekmektedir. Ergenlerde davranış problemleri ve çözüm yolları aramak oldukça önemli bir yer taşımaktadır.

Ergenlerde davranış problemlerini ortadan kaldırma süresince;

• Öfke kontrolü,
• Sosyal becerileri geliştirme,
• Empati duygusunu geliştirme,
• Saygı,
• Duyguları kontrol edebilme,
• Sağlıklı bir düşünce yapısı oluşturma

Adına pek çok uygulama gerçekleştirilmektedir.

Ergenlerde Kimlik Gelişimi ve Değişim

Ergenlik döneminde bireyin pek çok değişime uğraması beraberinde dengesizliği de getirmektedir. Dönemin öneminin farkında olan ebeveynler olduğu sürece ergenlik dönemi kalıcı hasarların meydana geldiği bir dönem halini almaz ancak anlayışsız ve kuralcı ebeveynler nedeniyle pek çok ergenin çeşitli sorunlar yaşadığı görülmektedir.

Ergenin kendisini bulma dönemi olarak adlandırılan dönemlerden birisi olan ergenlik döneminde ebeveynlerin ergen davranışına karşı daha sorumluluk sahibi olmaları gerekmektedir. Kendini yalnız hisseden çocukların ergenlik dönemlerinde içe kapanma durumu yaşanabilmektedir bu nedenle ebeveynler çocuklarının ergenlik dönemlerinde daha paylaşımcı bir tutum sergilemeleri gerekmektedir.

Ergenlik Döneminde Yapılması Gerekenler Nelerdir?

Çocuğu ya da çevresindeki çocuklardan birisi ergenlik döneminde olan kişilerin ergen bireye karşı oldukça doğru bir tutumda olmaları gerekmektedir. Bedensel ve duygusal olarak zorlu bir değişim dönemi içerisinde bulunan kişinin sürecine saygı duyulması ergenlikte davranış bozuklukları yaşanmasının önüne geçecektir.

İlgi ve ihtiyaca göre gerçekleştirilen davranışlarda ergenin bir gruba ait hissetmesi, ailesine karşı dürüst olabileceğini bilmesi, kavga ve gürültüden uzak durması oldukça önemlidir. Bu dönemde ergende;

• Mutsuz,
• Huzursuz,
• İlgisiz,
• İsteklerine sahip olamayacağı düşüncesi,
• Umutsuzluk,
• İntihar eğilimi,

Olabilmektedir. Bu gibi durumlarda ergene karşı sergilenen hatalı davranışlar sebebiyle ergende kalıcı hasarlar bırakılabilmektedir. Ailelerin doğru davranışlar sergilemesi, arkadaş çevresine dikkat etmesi ve aidiyet hissettirmesi oldukça önemlidir. Tüm doğru davranışların sergilenmesine rağmen ergenin ciddi problemler yaşaması durumunda ise zaman kaybedilmeden bir psikologdan yardım alınması gerekmektedir.